Król Edyp – tragedia Sofoklesa
Król Edyp to jedna z najbardziej znanych tragedii antycznych, napisana przez Sofoklesa w V wieku przed naszą erą. Opowiada ona historię króla Edypa, który z biegiem czasu odkrywa okrutną prawdę o swoim pochodzeniu i popełnia samobójstwo. Dzieło to do dziś fascynuje ludzi na całym świecie, prowokując do wielu interpretacji i analiz.
Król Edyp – fabuła
Król Edyp został opuszczony jako noworodek i odnaleziony przez pasterza, który przekazał go królowi i królowej z Koryntu. Osiągnąwszy wiek dorosły, Edyp otrzymał wiadomość o swoim przekazaniu i opuścił Korynt, by poszukać prawdy o swoim pochodzeniu.
Na swojej drodze Edyp napotkał boginie losu – Moirów, które przepowiedziały mu, że zabije swojego ojca i poślubi swoją matkę. Mimo przerażenia, Edyp kontynuował swoją drogę i zabił człowieka w drodze, którym okazał się jego biologiczny ojciec, Lajos.
W międzyczasie królestwo Teby zostało nawiedzone przez plagę, a Edyp zobowiązał się wyjaśnić jej przyczynę i zakończyć cierpienia swojego ludu. Toksyczny wróżbita Tiresjas ujawnił mu wtedy okrutną prawdę – Edyp był mordercą swojego ojca i mężem swojej matki, Jokasty.
Król Edyp – streszczenie szczegółowe
Prolog – na scenę wkracza kapłan Apolloniusz z prośbą o pomoc dla zbolałego z powodu plagi miasta. Edyp wzywa ich do kaplicy, gdzie poradził już ze swym bratem Kreonem, aby ujawnił brata Edypowi, że jego zabił. Kreon odpowiada, że zabił go żadna grupka, lecz jedynie jeden mężczyzna. Król Edyp zobowiązał się schwytać mordercę i zakończyć plagę, ostatecznie zgarniając koronę tebańskiego króla.
I scena – Edyp i kapłan Apolloniusz podczas rozmowy próbują wyjaśnić przyczynę plagii. Przerywa im Kreon, wyjaśniając, że Lajos, poprzedni król Teb, został zamordowany, a jego niewykryty zabójca wciąż grasuje na wolności. Edyp obiecuje wyśledzić mordercę Lajosa i podjąć odpowiednie działania.
II scena – Edyp przepytuje względem mordercy, a także prosi o informacje, które zaburzają równowagę miasta. Wkrótce zostaje świadkiem, jak grupka ludzi odmawia składania czci przodkom i opowiada o unikaniu sprawiedliwości wobec Lajosa. Edyp zobowiązuje się usunąć źródło cierpienia miasta przy stremie Kithairon, gdzie prawdopodobnie popełnił morderstwo.
III scena – Edyp spotyka Tiresjasza, słynnego wróżbitę, i prosi go o pomoc w wyjaśnieniu sprawy. Tiresjusz nie chce zdradzić prawdy, ale Edyp ostatecznie zmusza go do ujawnienia. Dowiaduje się, że to on jest mordercą Lajosa i małżonkiem swojej własnej matki, Jokasty.
IV scena – Jokasta przedstawia argumenty przeciwko przepowiedniom Moir, próbując przekonać Edypa, że ludzie mają wolną wolę i odpowiadają za swoje czyny. Edyp nie chce przyjąć jego racjonalizacji i porzuca plany na przyszłość.
V scena – Edyp zaczyna podejrzewać, że wróżbita Tiresjusz działał na jego rzecz i próbował mu wmówić błędne przekonania. Udaje się do kaplicy, gdzie odnajduje dowody na swoje pochodzenie biologiczne, co prowadzi do rozpaczy i szaleństwa.
VI scena – Jokasta pochłonięta żalem i senność ujawnia, że wcześniej zabili dziecko, które mogło być jej synem. Ostatecznie Edyp odkrywa, że to on był owym dzieckiem. W tym momencie do króla dociera prawda o jego własnych czynach i dochodzi do samobójstwa Jokasty poprzez powieszenie się.
Epilog – Edyp wykorzystuje skórzany pasek, aby wyrwać sobie oczy. Prosi o wygnanie z miasta i pozostawienie go samemu sobie, aby mógł się ukarzą za swoje czyny. Kreon decyduje o należącym mu wygnaniu, a Edyp opuszcza tekiego ostatecznie, zanosząc się ze smutkiem i żalem, z biegiem czasu docierający do poziomu mitycznej legendy.
Podsumowanie
Król Edyp Sofoklesa to jedna z najbardziej znanych tragedii antycznych, posługująca się historią króla, który przez swoją naiwność musi płacić najwyższą cenę. Sofokles, pisząc tę opowieść, chciał pokazać, że nikt nie jest bez winy i każdy musi ponieść konsekwencje swoich czynów. Król Edyp to nie tylko historia króla, który musi walczyć z przeciwnościami losu, ale także opowieść o rodzinie, miłości i lojalności. Jest to klasyczna opowieść, która nie traci na wartości z biegiem czasu i wciąż zachwyca ludzi na całym świecie.